Ποια θεατρική παράσταση επιλέξατε πρόσφατα να παρακολουθήσετε και γιατί;
Τον ''Αρίστο''! Ήθελα πολύ καιρό να παρακολουθήσω την παράσταση - αφιέρωμα στον Παγκρατίδη και την υπόθεση του Σέιχ Σου, είχα ανάγκη να δω τα πράγματα από μια άλλη σκοπιά από αυτή που μας...φόρεσαν τόσα χρόνια. Ένοιωσα τέτοια πληρότητα σαν θεατής, έφυγα τόσο γεμάτος. Είναι μια hade made παράσταση του Γιώργου Παπαγεωργίου που χτύπησε κατευθείαν φλέβα! Η Φιλαρέτη Κομνηνού, ο Μιχάλης Οικονόμου και ο Γιάννης Λεάκος ξεπερνούν τους εαυτούς τους σε μια παράσταση-σταθμός! Ερμηνείες ζωής!
Πόσο συχνά είστε θεατής θεατρικών παραστάσεων;
Πολύ συχνά. Έχω ανάγκη να ενημερώνομαι για τις εξελίξεις σε αυτό που με πονάει πάρα πολύ, το θέατρο. Δεν ανήκω στην κατηγορία ''παίζω εγώ'' και όλος ο κόσμος γυρίζει γύρω από μένα. Με νοιάζουν οι συνάδελφοι, τους πονάω, νοιώθω χαρά με τη χαρά τους. Γιατί η κάθε παράσταση έχει χαρά, ακόμα και δράμα, οτιδήποτε κι αν είναι, υπάρχει η χαρά της δημιουργίας, η ανάγκη της επικοινωνίας. Να επικοινωνήσουμε το έργο μας, να βρει συγγενείς, να χει αποδέκτες.
Στην Αθήνα, κάθε χρόνο, υπάρχει υπερ -πληθώρα θεατρικών παραστάσεων. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο γύρω από αυτό.
Εγώ μεγάλωσα με άλλες σταθερές, σαν παιδί θυμάμαι που με πήγαιναν στο θέατρο, δεν υπήρχε αυτή η υπερπληθώρα των παραστάσεων...Σημεία των καιρών,νομίζω. Τώρα ό,τι δηλώσεις είσαι...υπάρχουν παραδείγματα που σκηνοθετούν χωρίς να γνωρίζουν βασικούς κώδικες ή ακόμα και διδάσκουν χωρίς...τι να πω θέλει να χεις τρέλα, έμπνευση και ρίσκο σε τούτη τη ''δουλειά'' αλλά νομίζω ότι πρέπει να χεις κι αυτογνωσία, να σέβεσαι το πριν και το μετά...Πιστεύω ότι υπάρχει μια γενιά που ''νομίζει''...που πιστεύει ότι να αποδομήσεις δημιουργείς νέο κύμα...νέο ρεύμα...Εγώ πάλι πιστεύω ότι άνθρωπος που δεν σέβεται το παρελθόν, δεν έχει μέλλον.
Πώς είναι να παρακολουθεί κανείς θέατρο στο εξωτερικό. Έχετε ανάλογη εμπειρία;
Ναι βέβαια! Πολύ συχνά, συνήθως στο Λονδίνο, μα και σε όποια πόλη πηγαίνω έχω ανάγκη να δω θέατρο. Έχω δει το ''Eqqus'' του Peter Shaffer με τον Daniel Radcliffe, ''Το ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα'' του O'Neill με τον Jeremy Irons, "Harry Potter'' σε παγκόσμια πρεμιέρα στο Λονδίνο. Έχω δει ''Amadeus'' του Reter Shaffer στο Εθνικό Θέατρο... εννοείται ''Το Φάντασμα της Όπερας'', το ''Miss Saigon'' και τόσα, τόσα άλλα. Μέχρι επιθεώρηση - τύπου στη Ρώμη, ''West Side Story'' στη Βουδαπέστη και ''Φάντασμα της Όπερας'' (ξανά) στον Καναδά. Ξέρετε η τέχνη ενώνει τους λαούς. Το συναίσθημα και αυτό που δημιουργείται σε μια παράσταση έχει μια μυσταγωγία, μια συνενοχή. Αυτό βέβαια που με στεναχωρεί είναι ότι ο σεβασμός των θεατών είναι σα να μπαίνουν σε εκκλησία σε αντίθεση με εδώ που η μάστιγα των κινητών και όχι μόνο έχει παραγίνει...για να φανταστείτε στο ''Amadeus'' σε ένα κατάμεστο θέατρο 2.500 κόσμος δεν ακουγόταν κιχ στα κενά και στα σκοτάδια έβηχαν όλοι μαζί και αμέσως μετά απόλυτη προσήλωση... Μαγικό!
Με μια λέξη: πώς χαρακτηρίζετε το θέατρο του καιρού μας;
Απροσδιόριστο...
Ποια ήταν η πρώτη σας εμπειρία με την τέχνη του θεάτρου; Τι κρατάει άσβεστο η μνήμη σας από αυτή την πρώτη εμπειρία;
Ήμουν 8 χρονών παιδί που είδα '' Το μάγο του Οζ'' με το θίασο '81. Απίστευτη εμπειρία, με είχαν ανεβάσει και στη σκηνή, δήθεν να διώξουμε το λιοντάρι... ήξερα τι ήθελα από τα 5 μου χρόνια, η γιαγιά μου με πήγαινε σε Καρέζη, Βουγιουκλάκη, Αλεξανδράκη, Ρηγόπουλο, έχω δει σπουδαίες παραστάσεις που έχουν μείνει χαραγμένες στο μυαλό. Εικόνες μοναδικές, βλέμματα, μουσικές, αυλαίες. Υπήρχε ένα δέος και μια λαχτάρα γι όλο αυτό που δεν ...ήταν μετρήσιμο, δεν υπήρχαν λόγια...
Αν δεν ήσασταν ηθοποιός, με ποιον άλλο κλάδο -που άπτεται της θεατρικής τέχνης- θα θέλατε να είχατε καταπιαστεί;
Α! έχω καταπιαστεί με αρκετά πόστα, βέβαια πάντα ταυτόχρονα με την ιδιότητά μου ως ηθοποιός. Και βοηθός σκηνοθέτη έχω υπάρξει - και μάλιστα στο Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου, ήταν τόση η δουλειά, η θέση μου αν θέλετε, που ήμουν ο πρώτος βοηθός που μπήκε στη μαρκίζα τους σε μια πορεία 35 χρόνων του Αμφιθεάτρου, δεν είχε ξαναγίνει ποτέ σε αυτά τα 35 χρόνια - και οργανωτικός πάλι ως βοηθός σκηνοθέτη στο Εθνικό Θέατρο αλλά ο Κούρκουλος ήξερε πολύ καλά ποιός το έστηνε κι όταν ζήτησα να φύγω, να αποχωρήσω, μου χε πει: ''Ξέρεις πολύ καλά ότι χωρίς εσένα δεν θα ανέβει η παράσταση'' και γω λέγοντας: του ''Ουδείς αναντικατάστατος'' εκείνος μου αντιγύρισε: ''Τράβα στην πρόβα, ξέρω γω τι λέω.''
Και με Σμαρούλα Γιούλη - Βαγγέλη Λειβαδά έχω ζήσει μαζί τους να στήνονται παραγωγές και να μου ζητάνε τη γνώμη για τη διανομή ...εγω να μην πιστεύω στα αυτιά μου και ο Βαγγέλας να με πιστεύει πολύ. Και στις μουσικές και στα φώτα - τρελά ξενύχτια δίπλα στον Κοραή Δαμάτη, τον Σπύρο Ευαγγελάτο, τον Αντώνη Καλογρίδη, τον Γιάννη Ιορδανίδη. Έχω κάνει σκηνοθεσίες, έχω κάνει παραγωγές υψηλού επιπέδου, έχω κάνει... λάντζα χωρίς φόβο...
Πόσο τυχερός είναι ένας ηθοποιός, που βιώνει όλο αυτό το ταξίδι;
Ηθοποιός γεννιέσαι, δεν γίνεσαι! Είναι αναπνοή και οξυγόνο μαζί. Είναι να μην μπορείς να φανταστείς τον εαυτό σου αλλού... είναι ευχή (και κατάρα;).... Είναι χαρά, είναι τύχη, είναι ευγνωμοσύνη για όλο το ταξίδι της ζωής μέσα απ το θέατρο.
Ο Αυστροαμερικανός σκηνοθέτης Μπίλυ Γουάιλντερ έχει πει ότι ένας σκηνοθέτης πρέπει να είναι αστυνόμος, νοικοκυρά, ψυχαναλυτής, συκοφάντης και καθίκι. Η σκηνοθεσία ποια στάδια ακολουθεί μέχρι να υλοποιήσει έναν - έναν τους στόχους της;
Θέλει να έχεις μελετήσει πάρα πολύ το έργο, να ξέρεις το πως και το γιατί... στη δική μου, δε, περίπτωση είναι ποιά σημεία θέλω να φωτίσω, για ποιό λόγο να εμπλακώ πρώτα εγώ και ύστερα με πάρα πολύ δουλειά και με πολύ προστατευτική διάθεση έρχομαι να συνομιλήσω, να κατανοήσω εγώ και οι άλλοι, τον τρόπο που θέλω να αγγίξω τους ήρωες, να γίνει η απόλυτη ταύτιση και το ταξίδι να αποτελεί μονόδρομος... τα λόγια είναι περιττά γιατί η διαδικασία είναι τόσο πολύπλοκη... φτάνει στα όρια της διαστροφής η προσέγγιση κάθε φορά...
Σας έχει τύχει να παρακολουθήσετε κάποια θεατρική παράσταση πάνω από μία φορά; Κι αν ναι, ποια ήταν αυτή και γιατί;
Και βέβαια! Ήταν τα ''Διαμάντια και μπλουζ'' της Λούλας Αναγνωστάκη με την Τζένη Καρέζη, ιστορική στιγμή. Ο ήχος της φωνής της, η χροιά της, οι αναπνοές, η ανάσα, οι παύσεις, εκείνη η σπαρακτική ερμηνεία στο τραγούδι του φινάλε... όλη της η ζωή... Είναι επίσης το ''Φάντασμα της όπερας'' το χω δει τέσσερις φορές και θα το ξανάβλεπα, είναι η μαγεία που σε ταξιδεύει στον απόλυτο έρωτα... Επίσης έχω την τύχη να με δουν ξανά και ξανά σε δικές μου παραστάσεις... στο ''M.Butterfly'' υπήρχαν θεατές που το χαν δει δύο φορές, το ''Eqqus'' επίσης έχω περιπτώσεις που τον είχαν δει από δύο φορές και με ''Το ημερολόγιο ενός τρελού'' και με τον ''Όσκαρ'' να χουν έρθει τέσσερις φορές οι ίδιοι, αυτό είναι κάτι μοναδικό, συγκινητικό...
Αν δεν σας αρέσει μια θεατρική παράσταση, είναι μονόδρομος για εσάς η "εγκατάλειψή" της;
Ποτέ! Προσπαθώ να βρω το γιατί, το πως, τι έγινε, τι ''έφταιξε''.... Σίγουρα έχω δει αποτυχημένες προσπάθειες και μη γελιόμαστε ... φόλες όμως και τα προς αποφυγήν μαθήματα είναι. Αυτό που με αποσυντονίζει είναι όταν δεν το γνωρίζουν και φτάνουν στα όρια της αλαζονείας, σε συμπεριφορές τύπου ότι μεγαλούργησαν... εντάξει εκεί σηκώνω τα χέρια ψηλά.
Ποια στοιχεία συμβάλλουν στην καλλιτεχνική κυρίως επιτυχία μιας θεατρικής παράστασης;
Α! Σίγουρα να ξέρεις το γιατί θέλεις να επικοινωνήσεις το λόγο του κειμένου, τα νοήματα. Σε τι αφορά και καθρεφτίζεται η σημερινή εποχή, ποιά είναι τα διαχρονικά στοιχεία που το καθιστούν επίκαιρο και αναγκαίο.
Πιστεύετε ότι το θέατρο πρέπει να χωρίζεται σε ποιοτικό κι εμπορικό;
Θα πω το τετριμμένο: δεν υπάρχει ποιοτικό ή εμπορικό θέατρο. Υπάρχει καλό ή κακό θέατρο. Έχω δει ποιοτικές παραστάσεις που... δεν βλέπονται. Κάτω από την επίφαση της... κουλτούρας(!) έχουν γίνει τα μεγαλύτερα εγκλήματα.
Ποιο είναι το θεατρικό κείμενο που ξεχωρίζετε;
Σίγουρα του ''Όσκαρ'' του Eric-Emmanuel Schmitt μιλάει για αναπάντητα ερωτήματα μεταξύ ζωής και θανάτου, είναι ένας ύμνος για τη ζωή. Ανοίγει ένα παράθυρο στο Φως, μας μαθαίνει να χουμε πίστη στον καλύτερό μας εαυτό, μας δείχνει το δρόμο για την εμπιστοσύνη, την αγάπη, την συγχώρεση και την κατανόηση. Επίσης το κείμενο του Νικολάι Γκόγκολ ''Το Ημερολόγιο ενός Τρελού'' στο οποίο ο ήρωας εμπλέκεται με τους προσωπικούς του δαίμονες, χάνεται στα σκοτεινά μονοπάτια της ψυχής του, αναζητώντας την προσωπική ελευθερία του μυαλού που αγγίζει την... τρέλα. Σίγουρα είναι δύο κείμενα που με έχουν σημαδέψει!
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας και σκηνοθέτης; Κι εντός και εκτός συνόρων.
Ο Μίνως Βολανάκης! Είχα την τύχη να με βγάλει στο θέατρο, στο ''Λόφο με το σιντριβάνι'' του Ρίτσου με την Εύα Κοταμανίδου. Ήταν σπουδαία στιγμή η συνάντηση μαζί του, οι ώρες και όσα μοιραστήκαμε. Η Patrichia Highsmith και ο Νικολάι Γκόγκολ...η διαστροφή και οι ευαισθησίες τους με κάνουν να τολμώ να ανακαλύπτω το Εγώ.
Με ποιον σκηνοθέτη, που δεν έχετε συνεργαστεί ως τώρα, θα θέλατε να συνεργαστείτε στο άμεσο μέλλον;
Σίγουρα θα ήταν ευχής έργο να συνεργαστώ με τον Δημήτρη Λιγνάδη. Η στάση του στο έργο και στη ζωή έχει μια τόλμη, μια τρέλα, ένα ρίσκο, μια γενναιοδωρία... ένα ''πέταγμα'' που με ιντριγκάρει πολύ! Εκτιμώ και θαυμάζω τη δουλειά του Πέτρου Ζούλια. Ο τρόπος προσέγγισης και η ευφυΐα του Σταμάτη Φασουλή με συγκινεί ιδιαίτερα, είναι ο ορισμός του καλλιτέχνη.
Το 2020, γεμίζουν οι θεατρικές αίθουσες στην Ελλάδα; Παραμένει το θέατρο εκείνη η λαϊκή τέχνη, που είναι αναγκαία για τον μέσο άνθρωπο;
Το 2020 βρίσκει το κοινό λίγο μπερδεμένο, νομίζω. Έχει ανάγκη να συνδιαλέγει με έργα, με κείμενα που θα βρει συγγένειες, που θα εμπλακεί συναισθηματικά, που χει παρανομαστή και συνενοχή. Το ανακάλυψα και στον Τρελό και στον Όσκαρ. Δεν είναι τυχαίο που μεγάλα θέατρα ή ακόμα και φτασμένοι πρωταγωνιστές δεν είχαν την ανάλογη ανταπόκριση, δεν ...φτάνει το... δεδομένο... Οι εκπλήξεις έρχονται από τα μη αναμενόμενα!
Ποια είναι η πιο δυνατή συγκίνηση, που σας έχει προκληθεί ποτέ σε θεατρική παράσταση;
Να το πω; το λέω: να κλαίω ασταμάτητα, με λυγμούς και να μην μπορώ να σηκωθώ απ τη θέση μου.
Θυμώσατε ποτέ κατά την διάρκεια θεατρικής παράστασης;
Και βέβαια! Όσο κι αν προσπάθησα να κατανοήσω ή να αποκωδικοποιήσω το γιατί συμβαίνει ''αυτό'' στη σκηνή... έχω βγει από τα ρούχα μου και σε παράσταση που, δεν βλεπόταν αλλά και σε παράσταση που ο σκηνοθέτης εξέθετε την ηθοποιό του. Είναι απίστευτα εγωκεντρικό να βάζεις κάποιον ή κάποια να κάνει πράγματα που δεν είναι σε θέση να τα υποστηρίξει... να την γδύνεις χωρίς επί της ουσίας προσέγγιση αλλά χάριν εντυπωσιασμού.
Κάνετε όνειρα, καλλιτεχνικά ή παντός είδους, σαν να είστε είκοσι χρόνων; Μοιραστείτε μαζί μας κάποια από αυτά.
Μα τα όνειρα μας καθορίζουν. Τολμώ να πω ότι κάνω πράξη το motto του Όσκαρ: ''Κοίτα κάθε μέρα, τον κόσμο, σα να ναι η πρώτη φορά!''. Η πρώτη φορά έχει λαχτάρα, προσμονή, αισιοδοξία και ελπίδα, έχει όλη τη ζωή μπροστά. Χωρίς όνειρα δεν ζω! Όνειρα για τα επόμενα σχέδια, ρόλους και εικόνες, μουσικές... όνειρα και σχέδια για ταξίδια. Το Ελ. Βενιζέλος αγαπημένος μου σταθμός προς πάσα κατεύθυνση! Ένα όνειρο χρόνων είναι να πάω στη Νέα Υόρκη, νομίζω μετά τον Όσκαρ να τα καταφέρω.
Αν είχατε την μεταφυσική δυνατότητα να συναντήσετε ένα ιερό τέρας της τέχνης, που σήμερα δεν υπάρχει, ποιο θα ήταν αυτό;
Τον Κάρολο Κουν και τον Χορν!
Ποιο τραγούδι ακούγατε (γιατί κάποιο σίγουρα ακούγατε) όσο απαντούσατε τις παραπάνω ερωτήσεις;
Το ''Secret garden''...με ταξιδεύει μακριά.
Info:
Μόλις ολοκλήρωσα τον πρώτο κύκλο παραστάσεων του έργου ''Ο Όσκαρ και η θεία Ροζ'' του Eric-Emmanuel Schmitt με τη Μαρία Αλιφέρη στο θέατρο Faust. Ήταν τέτοια η ανταπόκριση όπου θα το επαναλάβουμε, εξάλλου έχω τα αποκλειστικά δικαιώματα και για τον επόμενο χρόνο, τώρα περιμένω τις κατάλληλες συνθήκες να συναντηθώ ξανά με τον Όσκαρ. Και δοθείσης ευκαιρίας θέλω να αναφέρω πόσο ευγνώμων είμαι στη Μαρία, η συνάντηση μαζί της ήταν καρμική. Έχουμε ξαναπαίξει μαζί, κάποτε στο Εθνικό θέατρο, έχουμε κάνει διακοπές, περιοδεία, έχουμε αναπτύξει προσωπικούς κώδικες επικοινωνίας που μας καθιστά να έχουμε κερδίσει έδαφος στον τρόπο που ήρθαμε κοντά ως θεία Ροζ και Όσκαρ. Η Μαρία είναι αγάπη και Φως!
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την κουβέντα μας!
Καλή τύχη σε ο,τι κάνετε...και το κάνετε με πάθος!